Facebook có thật sự hữu ích trong việc kết nối?

Con người đang trượt dần vào trong thế giới các biểu tượng trò chơi do chính con người tạo ra.

Ra đời năm 2003 với phiên bản đầu tiên mang tên Facemash và chính thức hoạt động rộng khắp vào tháng 2 năm 2004, cho đến nay Facebook đã trở thành diễn đàn mạng xã hội lớn nhất toàn cầu. Search trên Google, chỉ trong 0,18 giây đã cho ra 5.570.000 kết quả về facebook.

Từ khi ra đời, facebook lôi kéo lượng người dùng khổng lồ, ước chừng 1.230.000 tài khoản còn hoạt động tính đến tháng 1 năm 2014. Tuổi teen, thanh niên, trung niên, thậm chí người già, ai ai cũng có thể dễ dàng lướt Facebook, kết bạn, nhắn tin và bình luận. Tất cả đã khiến Facebook trở thành mạng xã hội lớn nhất cho đến thời điểm hiện tại.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Vượt qua các đối thủ trước đó là Yahoo, Blog, Twitter, Myspace… Facebook vượt lên bởi sự kết nối nhanh, đa tiện ích và cởi mở hơn. Facebook vừa như cuốn nhật kí ghi lại những dữ liệu quan trọng trong cuộc đời, vừa là không gian tối ưu cho những chia sẻ thông tin, hình ảnh, cảm xúc,…

Thông qua chia sẻ trạng thái, đăng tải hình ảnh cá nhân, tạo sự kiện, lập nhóm hội, con người bộc lộ dấu ấn cá nhân đậm nét trên facebook. Những gì người chơi thể hiện trên giao diện nói lên một phần tâm trạng, tính cách, phẩm chất của người đó. Nó giống như một cửa sổ cho phép bạn hiểu thêm về người đối diện.

Tính năng tương tác khiến facebook không chỉ là nơi chia sẻ thông tin mà còn là diễn đàn kết nối bè bạn, giúp con người xích lại gần nhau hơn. Facebook xóa bỏ giới hạn không-thời gian bởi bạn có thể kết bạn với bất cứ ai, kể cả tổng thống Pháp; có thể nói chuyện bất cứ khi nào, không bị hạn chế bởi múi giờ.

Các cuộc nói chuyện xuyên lục địa vẫn thường diễn ra trên facebook, xóa nhòa những trở ngại biên giới, sắc tộc,… Xét ở khía cạnh nào đó, facebook tạo ra môi trường bình đẳng và dân chủ, đó là lí do khiến nó trở thành cầu nối rộng khắp thế giới.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Sau 10 năm hoạt động, facebook rõ ràng tỏ ra đầy ưu thế trong việc chia sẻ, kết nối song những năm gần đây, nó cũng nhận được không ít chỉ trích về những hệ quả tiêu cực mà nó gây ra cho đời sống xã hội. Và một câu hỏi được đưa ra, liệu Facebook có thực sự là kênh kết nối hữu hiệu?

Tính năng tạo dựng hình ảnh của Facebook phụ thuộc hoàn toàn vào cách thể hiện của người chơi, bởi vậy chân dung mà họ tự họa không thể giống hệt con người thật. Ai cũng thích bộc lộ bản thân, muốn người khác thấy những gì tốt đẹp, sành điệu nhất của mình.

Facebook do đó thường bị lợi dụng để đánh bóng tên tuổi, tạo scandal. Thực tế cho thấy, nhiều bạn trẻ trở thành hotgirl, hotboy nhờ facebook. Những thành viên này làm mọi cách nhảm nhí nhất để câu like và lượng view khủng, bất chấp nó di hại đến bản thân và xã hội như thế nào.

Thứ nữa, sự tăng cường tương tác qua facebook, say mê với các mối quan hệ ảo khiến người chơi dễ xao nhãng thế giới thực. Không gì có thể thay thế được sự hiện hữu của những con người sống động mà ta có thể giao tiếp, chạm vào một cách thực sự.

Dù giao tiếp qua facebook có thể khắc phục những rào cản địa lí, thời gian, đôi khi hàn gắn mối quan hệ một cách thầm kín song nó không thể là một giải pháp tối ưu và tuyệt đối không được lạm dụng. Các mối quan hệ trên facebook không thể sống mãi nếu không được bổ trợ từ sự tiếp xúc thật.

Thứ nữa, lệ thuộc vào Facebook lâu ngày dẫn đến chứng nghiện, khiến người chơi ngày càng xa lánh các hoạt động xã hội và mất dần các mối quan hệ ngoài cuộc sống thực. Một khảo sát ở Anh mới đây dựa trên 5.000 đơn ly hôn đã phát hiện ra 20% trường hợp tố cáo các mối quan hệ trên mạng làm tan vỡ hạnh phúc lứa đôi. Nhiều phụ huynh học sinh phản ánh con em họ ngày càng xa lánh gia đình, thiếu sự quan tâm chăm sóc đến người thân, thay vào đó, lướt Facebook tối ngày.

Không thể phủ nhận Facebook có tính năng kết nối tuyệt vời song lại có xu hướng đơn điệu hóa trong việc thể hiện các trạng thái tình cảm. Việc chia sẻ hình ảnh, trạng thái cảm xúc, việc bấm nút like, đưa ra vài lời bình luận ban đầu khiến người chơi rất hứng thú nhưng khi dấn thân nhiều với mạng xã hội này, những động tác trở nên nhàm chán, đơn điệu.

Dần dần, những bình luận trở nên công thức, những icon (dán nhãn) biểu thị cảm xúc trở thành ước lệ, vô hình chung, người chơi đang trượt dần vào trong thế giới các biểu tượng trò chơi do chính con người tạo ra.

Trong khi đó, sự tiếp xúc giữa các cá nhân trong cuộc sống thực được biểu thị với vô vàn sắc thái biểu cảm của lời nói, ánh mắt, cử chỉ, hình thể,… Chúng thuộc về giống nòi chúng ta, do chúng ta chi phối, mãi mãi không bao giờ trở thành lối mòn. Từ trong sâu xa, đó mới là cách biểu lộ và cũng là hình thức kết nối mang tính bản năng của loài người.

Kim Nhạn